ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
● Άγχος, Γενικευμένο Άγχος, Κρίσεις Πανικού, Φοβίες, Ψυχαναγκασμοί & Ιδεοληψίες
● Κατάθλιψη
● Ψυχογενής Ανορεξία
● Βουλιμία
● Υπερφαγία
● Παχυσαρκία
● Ζητήματα αυτοπεποίθησης – αυτοεκτίμησης
● Γεγονότα ζωής: Απώλεια – Πένθος, Διαζύγιο, Εμμηνόπαυση, Ανεργία
● Συναισθηματική Νοημοσύνη
-
Άγχος, Γενικευμένο Άγχος, Κρίσεις Πανικού, Φοβίες, Ψυχαναγκασμοί & Ιδεοληψίες
-
Κατάθλιψη
Την λέξη “κατάθλιψη” την χρησιμοποιούμε συχνά στην καθημερινότητα για να περιγράψουμε αισθήματα θλίψης ή ακόμα και για να δώσουμε έμφαση στο πόσο μας έχει στεναχωρήσει κάποιος άνθρωπος ή κάποια κατάσταση. Συνήθως δεν διαχωρίζουμε λοιπόν κάποιες πιο ήπιες καταστάσεις όπως η δυσθυμία και η μελαγχολία από την κατάθλιψη. Έτσι δεν μπορούμε να πούμε για κάθε έναν που δηλώνει ότι «έχει πάθει κατάθλιψη» ότι πρόκειται απαραιτήτως για οξεία κατάθλιψη η οποία χρήζει ψυχολογικής και φαρμακευτικής θεραπείας.Είναι φυσιολογικό να σε κάποιες περιόδους της ζωής μας να νιώθουμε θλίψη, είναι άλλωστε κι αυτό ένα συναίσθημα από το πλούσιο φάσμα συναισθημάτων που βιώνει ο άνθρωπος και είναι υγιές να εκφράζεται. Τι πιο φυσιολογικό από έναν άνθρωπο που θλίβεται όταν χάνει κάποιον αγαπημένο ή όταν χάνει τη δουλειά του; Η οποιαδήποτε παρέμβαση είναι χρήσιμη στην περίπτωση που τα συναισθήματα θλίψης, ανημπόριας και ανηδονίας (αίσθηση ότι τίποτα δεν προκαλεί ευχαρίστηση και χαρά)επιμένουν και δεν δίνουν σταδιακά τη θέση τους σε πιο αισιόδοξη και ελπιδοφόρα στάση ζωής.Τότε μπορεί να παγιδευτούμε σε έναν φαύλο κύκλο συναισθηματικών και σωματικών συμπτωμάτων όπως:● επίμονη θλίψη, άγχος ή αίσθηση εσωτερικού κενού
● δυσκολίες στον ύπνο
● έλλειψη όρεξης ή υπερφαγία
● έλλειψη ερωτικής διάθεσης
● ευερεθιστότητα
● έλλειψη ενέργειας, κόπωση
● δυσκολίες στην μνήμη, την συγκέντρωση και την λήψη αποφάσεων
● αισθήματα ενοχής, απελπισίας και απόγνωσης
● αυτοκτονικές σκέψεις
● διάφορα επίμονα σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, γαστρεντερικές ενοχλήσεις κ.α.Όλα τα παραπάνω όχι μόνο επιδεινώνουν την διάθεσή μας αλλά επιβαρύνουν τον οργανισμό και την λειτουργία του εγκεφάλου κάνοντας ακόμα πιο δύσκολο να βγούμε από αυτόν τον κύκλο με αποτέλεσμα αυτή η κατάσταση να εδραιώνεται και το πρόβλημα να γίνεται χρόνιο.Στην εμφάνιση της κατάθλιψης παίζουν ρόλο παράγοντες βιολογικοί, ψυχολογικοί και περιβαλλοντικοί (κοινωνικοί) γι αυτό και η αντιμετώπισή της δεν είναι μονόπλευρη. Η χορήγηση φαρμακοθεραπείας είναι χρήσιμη στην αποκατάσταση της χημικής ισορροπίας του εγκεφάλου και επιφέρει μια πρώτη ανακούφιση των συμπτωμάτων.Το σώμα και η ψυχή όμως είναι αλληλένδετα και η ψυχοθεραπεία έρχεται για να αποκαταστήσει την συναισθηματική ισορροπία και να εξασφαλίσει αυτήν την σταθερότητα σε βάθος χρόνου και να παράσχει στον θεραπευόμενο “εργαλεία” για να μπορεί ο ίδιος να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται.Είναι χρήσιμο να σημειωθεί ότι καλό είναι να επισκεφτούμε κάποιον ειδικό μόλις αρχίσουμε να παρατηρούμε συμπτώματα που δυσκολεύουν την καθημερινότητά μας πριν αυτά μεγεθυνθούν όπως θα λειτουργούσαμε και για κάθε άλλο θέμα υγείας. -
Ψυχογενής Ανορεξία
ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ: Η ΝΟΣΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣΟι ψυχικές νόσοι/διαταραχές, κατά κάποιον τρόπο πάντα έδειχναν από τι πάσχει η κοινωνία την εκάστοτε χρονική περίοδο. Για παράδειγμα, στα χρόνια που έζησε και δούλεψε ο Φρόυντ οι γυναίκες καταπιέζονταν με ποικίλους τρόπους από τα κοινωνικά δεδομένα αλλά και από τα οικογενειακά πρότυπα και ως εκ τούτου η εμφάνιση της υστερίας (ως αντίδραση σε αυτήν την καταπίεση) στον γυναικείο πληθυσμό ήταν σύνηθες φαινόμενο. Και στην παρούσα εποχή λοιπόν, η κοινωνία δείχνει τα συμπτώματά της μέσω των μελών της που δεν είναι άλλα από το άγχος, την κατάθλιψη και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο τις διατροφικές διαταραχές.Η νευρική ανορεξία, μια εκ των διατροφικών διαταραχών, έχει τραβήξει την προσοχή του κοινού και των ΜΜΕ και δικαιολογημένα αφού η ασθένεια έχει αρχίσει να παίρνει επιδημικές διαστάσεις, έχει αποκτήσει υποστηρικτές που την προωθούν ως τρόπο ζωής στον διαδικτυακό χώρο και έχει φτάσει να κοστίζει την ψυχική, συναισθηματική, σωματική υγεία αλλά ακόμα και τη ζωή πολλών, κυρίως, γυναικών. Δυστυχώς για την ώρα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αιτίες που προκαλούν ανορεξία αλλά υπάρχουν σίγουρα παράγοντες που μπορεί να ωθήσουν την εκδήλωσή της.Η ανορεξία αφορά κατά πλειοψηφία (10:1) το γυναικείο φύλο. Στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των νεαρών γυναικών κυριαρχεί η προσπάθεια για την ‘’τελειότητα’’ καθώς και η διαρκής ανάγκη να είναι ‘’όλα υπό έλεγχο’’. -
Ωθητικοί Παράγοντες
Ο πιο προφανής και ‘’ύπουλος’’ παράγοντας είναι οι κοινωνικές επιρροές που μας κατακλύζουν καθημερινά. Πανέμορφες, πανύψηλες και πάνω απ’ όλα ‘’πάνλεπτες’’ παρουσίες βρίσκονται σε όλες τις ταινίες που παρακολουθούμε, στα περιοδικά που ξεφυλλίζουμε στο ελεύθερό μας χρόνο, στα βίντεο-κλιπ των αγαπημένων μας τραγουδιών.Ζούμε δηλαδή σε μια εποχή που το ‘’αδύνατο’’ ισοδυναμεί με το ‘’καλό’’, την ευτυχία, τον ιδανικό ερωτικό σύντροφο και γιατί όχι και την οικονομική ευχέρεια. Και αν όλα αυτά τα βάλουμε μαζί συμβολίζουν την επιτυχία και την τελειότητα. Γι αυτό και δεν είναι τυχαίο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πασχόντων έχει εμφανίσει ανορεξία στα εφηβικά χρόνια, όπου οι εντυπώσεις λαμβάνονται με μεγάλη ένταση και το άτομο είναι στην πιο ευάλωτη αλλά και επαναστατική φάση της ζωής του, ή κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων τις ενηλικίωσης που για πολλούς η ‘’επιτυχία’’ είναι ο στόχος. Παρόλα αυτά η ανορεξία μπορεί να εμφανιστεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες συνήθως μετά από κάποια σοβαρή απώλεια για το άτομο ή κάποια άλλη περίοδο σημαντικής κρίσης στη ζωή του.Κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας έχουν παρατηρηθεί ότι έχουν επίδραση στην ανάπτυξη της νόσου. Παραδείγματα τέτοιων χαρακτηριστικών είναι η επίμονη τελειομανία μιας και η τελειότητα είναι κεντρικό θέμα στην ανορεξία καθώς και το παθολογικό άγχος, το οποίο μπορεί να οδηγήσει το άτομο να αντικαταστήσει το πραγματικό του άγχος με τον έλεγχο και την υπερβολική ενασχόληση με το βάρος του, το φαγητό ή/και κάποιο μέλος του σώματός του. Το οικογενειακό περιβάλλον είναι άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της ανορεξίας. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι συνήθως η ανορεξία προκύπτει στην εφηβεία που ο έλεγχος του ατόμου δεν είναι στα χέρια του αλλά στων κηδεμόνων του, η διακοπή του φαγητού μπορεί να γίνει ένας ασυνείδητος τρόπος να αποκτήσει τον έλεγχο που του λείπει.Αυτό μπορεί να συμβεί σε οικογένειες όπου το περιβάλλον είναι υπερπροστατευτικό ή στο άλλο άκρο ιδιαίτερα αδιάφορο, υπερβολικά ελεγκτικό και επικριτικό ή ακόμα και από την υπερβολική ενασχόληση κάποιου άλλου μέλους της οικογένειας με το φαγητό, τις δίαιτες και γενικότερα την εξωτερική εμφάνιση. Ο συνδυασμός ελέγχου και της επιθυμίας για τελειότητα θα μπορούσε λοιπόν να παρακινήσει το άτομο να ξεκινήσει την επίτευξη του στόχου του από το πιο απλό πράγμα: το φαγητό που μόνο το ίδιο μπορεί να ελέγξει τι ‘’λαμβάνει’’ και να πετύχει την τελειότητα αρχικά στην εξωτερική του εμφάνιση. -
Χαρακτηριστικά και Συνέπειες της Νευρικής Ανορεξίας
Καθώς εξελίσσεται η ανορεξία το άτομο αναπτύσσει μια φοβική σχέση με το φαγητό, το θεωρεί απειλή με αποτέλεσμα να τρώει ελάχιστα, εάν φάει κάτι που το ίδιο θεωρεί ακατάλληλο νιώθει βαθιές ενοχές και ενδεχομένως να προσπαθήσει να το αποβάλλει μέσω υπερβολικής άσκησης, κατανάλωσης καθαρτικών ή εμέτου (αγγ. όρος: Purging=Εξαγνισμός) στην βουλιμικού τύπου ανορεξία. Ανάλογα με το βάρος πριν το ξεκίνημα της απώλειας το άτομο μπορεί να φτάσει να χάσει από 15% έως 50% του αρχικού του βάρουςΗ αντίληψη που έχει το άτομο για την εικόνα του είναι διαστρεβλωμένη πιστεύοντας ότι έχει περιττό πάχος και ότι ‘’πρέπει να χάσει λίγο ακόμα’’ όταν προφανώς δεν υπάρχει πρόβλημα βάρους ή ακόμα κι όταν το βάρος του είναι κάτω του φυσιολογικού για την ηλικία και το ύψος του. Η πιθανή ακαμψία του χαρακτήρα του ατόμου ενισχύεται με το χρόνο (εάν δε γίνει προσπάθεια αντιμετώπισης) με αποτέλεσμα να δεσμεύεται όλο και περισσότερο στο στόχο του να χάσει βάρος. Παράλληλα η ιδέα του να προσθέσει βάρος ή να διατηρήσει ένα φυσιολογικό βάρος προκαλεί έντονο φόβο που συνήθως περιγράφεται ως ‘’φόβος για το τι θα γίνει εάν πάρω βάρος’’ που θα μπορούσε να μεταφραστεί ‘’τι θα γίνει εάν χάσω τον έλεγχο’’.Υπάρχει μια μακριά λίστα με τις συνέπειες της νευρικής ανορεξίας που εμφανίζονται όσο η ασθένεια προχωρά και εξελίσσεται. Συνήθως η έμμηνος ρήση διακόπτεται, παρουσιάζονται γαστρεντερικά συμπτώματα, το ανοσοποιητικό εξασθενεί, εμφανίζεται τριχοφυΐα σε όλο το σώμα (χνούδι), διαταράσσεται ο ύπνος, υπάρχει έλλειψη συγκέντρωσης καθώς και άλλα προβλήματα στη σκέψη, η σεξουαλική διάθεση είναι ανύπαρκτη, η κατάθλιψη κυριαρχεί, εμφανίζονται καρδιακά προβλήματα και οστεοπόρωση και στην έσχατη περίπτωση μπορεί να επέλθει θάνατος.Επειδή ακριβώς υπάρχουν τόσοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ανορεξίας όπως επίσης και πολλές συνέπειες στην υγεία του ατόμου, απαιτείται η συνεργασία πολλών επαγγελματιών υγείας για την αντιμετώπισή της όπως παθολόγου, διατροφολόγου, ψυχοθεραπευτή και οποιουδήποτε άλλου επαγγελματία είναι αναγκαία η συνεισφορά ανάλογα με τις ανάγκες του πάσχοντα. -
Υπερφαγία
Με την αυξημένη πληροφόρηση των τελευταίων ετών στα θέματα διατροφής όλοι μας λίγο-πολύ έχουμε εξοικειωθεί με την ιδέα ότι αυτή συνδέεται στενά με την διάθεσή μας. Είναι πια μάλλον δεδομένο ότι μια ισορροπημένη διατροφή προσφέρει όχι μόνο σωματική υγεία αλλά και συναισθηματική ευεξία.
Η σχέση μεταξύ διατροφής και συναισθημάτων είναι διπλή. Από τη μία, η συναισθηματική μας κατάσταση επηρεάζει τι επιλέγουμε να φάμε και να πιούμε. Για παράδειγμα μετά από μια ιδιαίτερα πιεσμένη ημέρα στη δουλειά είναι σύνηθες κανείς να επιλέξει να καταναλώσει αλκοόλ για να καταπραΰνει το άγχος.
Από την άλλη πλευρά, αυτά που τρώμε και πίνουμε μπορεί να επηρρεάσουν σημαντικά την πνευματική και συναισθηματική μας κατάσταση. Συνεχίζοντας το παραπάνω παράδειγμα, εάν γίνει υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, τότε τη επόμενη μέρα τα επίπεδα άγχους θα είναι αυξημένα, θα υπάρχει αίσθηση κόπωσης και έλλειψη συγκέντρωσης.
Είναι εντυπωσιακό πόσες πιέσεις της καθημερινότητας (δουλειά, διαπροσωπικές σχέσεις κ.λ.π.) αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε με συνέπεια αυτές να «μεταμφιέζονται» σε επιθυμία για κατανάλωση αλμυρών και γλυκών τροφών. Δεν είναι παράξενο λοιπόν το ότι οι υπερφαγίες από ψυχολογικής άποψης θεωρούνται ως τρόπος διαχείρισης έντονων συναισθημάτων όπως το άγχος, ο φόβος, ο θυμός και η κατάθλιψη.
Όπως κάθε ψυχολογικό σύμπτωμα, έτσι και οι υπερφαγίες εξυπηρετούν κάποιον σκοπό. Το φαγητό λοιπόν γίνεται είτε το σημείο που μπορούμε να αφεθούμε, εάν στους υπόλοιπους τομείς της ζωής μας νιώθουμε ότι πρέπει να έχουμε τα πάντα «υπό έλεγχο», είτε το σημείο που μπορούμε να ελέγξουμε απόλυτα εάν νιώθουμε ότι την υπόλοιπη ζωή μας την καθοδηγούν άλλοι. -
Ζητήματα αυτοπεποίθησης – αυτοεκτίμησης
Το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας έχει διαμορφωθεί μέσα στα χρόνια μέσα από τις συνδιαλλαγές μας με σημαντικά πρόσωπα της ζωής μας. Έχουμε αποκτήσει ισχυρές πεποιθήσεις για το πώς είμαστε και σύμφωνα με αυτές πορευόμαστε. Μπορεί κάποιος να μας έχει “κολλήσει ” την ταμπέλα του θυμωμένου, του κακομαθημένου, του ανασφαλή, του υπερευαίσθητου, του έξυπνου κ.ο.κ.Προσπαθούμε λοιπόν ή να ανταποκριθούμε σε αυτούς τους ρόλους ή να βγάλουμε από πάνω μας το “κακό όνομα”. Αυτή η προσπάθεια μπορεί να γίνει εξαντλητική και τελικά να μην έχει κανένα αποτέλεσμα αφού μας αποσπάει την προσοχή από αυτά που εμείς θέλουμε διοχετεύοντας την ενέργειά μας σε αυτά που άλλοι θέλουν για/από εμάς.Εάν όμως κάποιες από αυτές τις πεποιθήσεις είναι λανθασμένες ή διαστρεβλωμένες τότε σίγουρα θα εμφανίζονται τακτικά ως δυσκολίες στην επικοινωνία μας με τους άλλους αλλά και ως εμπόδια στην προσωπική μας εξέλιξη. Μπορούμε όμως να αποφύγουμε αυτό το αυτο-σαμποτάζ διερευνώντας τις πραγματικές δυνατότητες και ανάγκες μας και επιτρέποντας έτσι να αναδυθεί ο πιο ισορροπημένος μας εαυτός. -
Γεγονότα ζωής: Απώλεια – Πένθος, Διαζύγιο, Εμμηνόπαυση, Ανεργία
Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν εκείνα τα θέματα που σηματοδοτούν κάποια σημαντική - και ψυχικά επώδυνη - αλλαγή στη συνήθη κατάσταση της ζωής μας. Η απώλεια ενός αγαπημένου μας προσώπου ή της εργασίας μας, η αντιμετώπιση μιας σοβαρής ασθένειας, η λεγόμενη “κρίση μέσης ηλικίας” και οτιδήποτε μπορεί να αναταράξει τη ζωή μας όπως την ξέρουμε, μπορεί να μας προκαλέσει αυξημένο άγχος και καταθλιπτικά συναισθήματα με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι χάνουμε την ισορροπία που διατηρούσαμε μέχρι να συμβεί αυτό το τραυματικό γεγονός.Λαμβάνοντας υπόψη ότι ακόμη και μια ευχάριστη αλλαγή στη ζωή μας (π.χ. ο ερχομός ενός παιδιού, το ξεκίνημα μιας νέας δουλειάς, ένα μεγάλο ταξίδι κ.α.) μπορεί να συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα πίεσης, τότε κανείς μπορεί να φανταστεί ότι αν η αλλαγή που χρειάζεται να διαχειριστούμε είναι δυσάρεστη, τότε οι επιπτώσεις της στην καθημερινότητά μας μπορεί να είναι σημαντικές.Πολλές φορές, αυτά τα γεγονότα αποτελούν και το κίνητρο για να επισκεφθεί κανείς κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ρόλος της συμβουλευτικής και της ψυχοθεραπείας δεν είναι μόνο να παρέχει μια υποστήριξη αλλά και να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα νέα δεδομένα της ζωής του. Έτσι η προσωπική διερεύνηση μπορεί να προσφέρει στον θεραπευόμενο μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των πραγμάτων που θέλει και μπορεί να αλλάξει αλλά και να τον οδηγήσει στην αποδοχή αυτών που δε δύναται να αλλάξει. -
Συναισθηματική Νοημοσύνη
Η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντική από την καλλιέργεια της διανοητικής νοημοσύνης. Εστιάζει στις συνδιαλλαγές μας με τους άλλους, από την απλή επαφή με τον περιπτερά της γειτονιάς μας μέχρι την πολύπλοκη επικοινωνία με το παιδί, τον σύντροφο, τον συνεργάτη.Μας δίνει την δυνατότητα να συνυπάρχουμε ομαλά με τους άλλους κι αυτό σημαίνει ότι ελαχιστοποιείται το περιττό άγχος που τόσο συχνά προκαλείται από τις τριβές με άτομα είτε του οικογενειακού είτε του επαγγελματικού περιβάλλοντος.Δίνοντας έμφαση στην συναισθηματική νοημοσύνη αυξάνουμε την αυτογνωσία και οδεύουμε σταθερά προς μια πιο αρμονική και πλήρη ύπαρξη αφού μπορούμε να απολαύσουμε τις χαρές της επαγγελματικής, οικογενειακής και κοινωνικής ζωής.
